بنا بر گفته شاهدان عینی یک دستگاه بیل مکانیکی متعلق به پیمانکار شهرداری ایذه در چند روز گذشته بخشی از عرصه محوطه تاریخی «اشکفت سلمان» را حفاری کرده است این در حالی‌ست که این اتفاق بدون اطلاع و حضور ناظر میراث فرهنگی انجام شده است و همین موضوع موجی از اعتراضات مردم و کارشناسان را به دنبال داشت.
اشکفت سلمان (نیایشگاه تاریشا) بزرگ‌ترین خط نوشته میخی عیلام نو را در خود جا داده‌است، این اثر تاریخی در جنوب ایذه واقع شده و شامل چهار نقش برجسته متعلق به دوره عیلامیان و بقایای یک ساختمان متعلق به اتابکان است. این محل، پرستشگاه تاریشا یکی از خدایان عیلامی بوده است که قدمت آن به بیش از سه هزار سال می‌رسد.
سمیرا فتحی، دوستدار میراث فرهنگی از تخریب و تعرض در محوطه این اثر تاریخی ثبت ملی خبر می‌دهد و می‌گوید: شهرداری ایذه دست به این اقدام زده است با این حال زمانی که از این موضوع مطلع شدیم و با شهرداری تماس گرفتیم اعلام کردند که کار ما نبوده است.
میراث فرهنگی پاسخگو نیست
وی ادامه داد: پس از اطلاع از این موضوع با رییس اداره میراث فرهنگی ایذه نیز تماس گرفتیم که او نیز پاسخگوی ما نبود.
فتحی توضیح می‌دهد: این محوطه تاریخی مجهز به دوربین مدار بسته است از این رو انتظار می‌رفت اداره میراث فرهنگی شهرستان ایذه پیش از اقدام به تعرض جلوی این اقدام را بگیرد.
وی می‌افزاید: اداره میراث فرهنگی ایذه ادعا می‌کند که جلوی این اتفاق را گرفته است در حالی که بیل مکانیکی در مدت زمان حضور خود در محوطه این بنای تاریخی اقدام به حفاری کرده و خطی صاف در حدود ۲۰۰ متر از زمین آن محل را کنده است.
وی معتقد است: شهرداری ایذه نسبت به قانون حمایت از بناهای تاریخی بی‌توجه بودن و بدون مجوز این اقدام را در محوطه اثر تاریخی انجام داده است.
بر اساس «قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی- فرهنگی»، شهرداری‌ها مکلفند هرگونه پروانه ساخت و بازسازی در محدوده آثار تاریخی و بافت‌های واجد ارزش را منوط به استعلام از وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری صادر کند.
این قانون، شهرداری را مکلف به هماهنگی با وزارت میراث فرهنگی برای حفاظت از بناهای تاریخی و بافت‌های واجد ارزش می‌داند و هرگونه اقدام بدون مجوز وزارتخانه را تخلف محسوب می‌کند.
شهردار: تخریبی در کار نیست
سید عبدالحسین حسینی، شهردار ایذه نیز در این باره به خبرنگار ایرنا می‌گوید: تخریبی در این اثر تاریخی انجام نشده است.
وی توضیح می‌دهد: طرح جاده سلامت ایذه از تپه شهدای گمنان آغاز می‌شود و تا اشکفت سلمان ادامه دارد این طرح در سال‌های گذشته یکی از طرح‌های محوری شهرستان مطرح بوده که فاز نخست آن انجام شده و فاز دوم و سوم آن در دست انجام است.
شهردار ایذه با اشاره به اینکه فاز دوم این طرح ۱.۵ کیلومتر تا محوطه اشکفت سلمان فاصله دارد می‌گوید: پیمانکار، بیل مکانیکی را در جای اشتباه پیاده کرده است و اصلا عملیاتی در آن محل انجام نشده و در عرصه ای اثر تاریخی اتفاقی نیفتاده است.
وی ادامه می‌دهد: کتیبه‌های اشکفت سلمان بیش از ۷۰۰ متر با نقطه‌ای که بیل مکانیکی در آن محل بوده فاصله داشته است.
شهردار ایذه در ادامه توضیح می‌دهد: میان عرصه و مکانی که ما در حال کارکردن هستیم فاصله یک و نیم کیلومتری وجود دارد اما پیمانکار به اشتباه بیل مکانیکی را در جای اشتباه در عرصه پیاده کرده است که وقتی متوجه این موضوع شدیم پیمانکار بلافاصله آن را جابجا کرد و اکنون جای رد زنجیره‌های بیل مکانیکی روی خاک مانده است.
وی می‌افزاید: کسانی که ادعا می‌کنند تخریب در این اثر تاریخی ایجاد شده افرادی سودجو هستند و من در تماس با معاون وزیر میراث فرهنگی از آن‌ها خواستم کارشناسی میراثی این مساله را از نزدیک بررسی کند.
حسینی با اشاره به اینکه پیش از این شهردار چند شهر تاریخی دیگر در استان خوزستان بوده است بیان می‌کند: من نسبت به میراث بیشتر از میراثی ها اعتقاد دارم و با باید و نبایدهای میراث فرهنگی آشنا هستم اما تصویر و ویدیویی که در فضای مجازی پخش شده است با اهداف و انگیزه خاصی بوده است.
کابوس محوطه‌های تاریخی
نبود نیروی کافی و تجهیزات، یکی از اصلی‌ترین مشکلات یگان حفاظت میراث فرهنگی در کشور و در برخی شهرها به کابوسی برای آثار تاریخی تبدیل شده به طوریکه در برهه‌های مختلف منجر خسارت به آثار تاریخی و مشکل ایجاد شدن در حفاظت از آثار تاریخی و محوطه‌ها شده است.
کمبود نیرو یگان حفاظت موجب شده امکان حفاظت مستمر از برخی اثار در تمام ساعات شبانه روزی ممکن نباشد.
زینب سهرابی، رییس اداره میراث فرهنگی ایذه اشکفت‌سلمان را یک محوطه تاریخی در معرض خطر عنوان می‌کند و می‌گوید: رفت و آمد در این محوطه تاریخی زیاد است اما فقط یک نیروی یگان حفاظت برای این اثر تاریخی وجود دارد در حالی که این اثر نیاز به حفاظت در سه شیفت است و کنترل بنا از طری چند دوربین مدار بسته کافی نیست.
وی ادامه داد: در حال حاضر چند طرح برای روشنایی، افزایش تعداد دوربین‌های مدار بسته، استقرار اتاقک نگهبانی و یگان حفاظت تعریف شده است.
رییس اداره میراث فرهنگی ایذه از اداره کل میراث فرهنگی درخواست کرد ۲ نفر نیروی یگان حفاظت برای حفاظت از این محوطه تاریخی در اختیار اداره میراث فرهنگی شهرستان ایذه قرار دهد.
وی در ادامه با اشاره به جزییات تعرض به محوطه تاریخی اشکفت سلمان می‌گوید: روز شنبه ساعت ۹ صبح یگان حفاظت میراث فرهنگی از وجود یک دستگاه بیل مکانیکی در محوطه اشکفت سلمان خبر داد.
سهرابی افزود: بیل مکانیکی متعلق به طرح احداث جاده سلامت ایذه توسط شهرداری بود که حدود ۳۰ متر در چهار متر از عرصه اشکفت سلمان را خاکبرداری و تسطیح کرد.
وی تعرض به عرصه اشکفت سلمان را تایید کرد و گفت: هر گونه اقدامی از جمله حفاری، تسطیح، خاکبرداری و... در عرصه بنای تاریخی غیر مجاز و ممنوع است.
اطلاع پیمانکار و شهرداری از وجود عرصه اثر تاریخی
وی با اشاره به اینکه آیا پیمانکار و شهرداری از وجود عرصه اطلاعی نداشتند توضیح داد: پیمانکار، ناظر پروژه و معاون شهردار از اینکه آن منطقه عرصه یک اثر تاریخی چند هزار ساله است اطلاع داشتند و الان حدود ۱۶ سال است که شهرداری با میراث همکاری دارد از این رو از وجود عرصه اثر تاریخ مطلع بوده است.
به گفته وی اقدامات پیمانکار در عرصه اثر تاریخی همان روز توسط یگان حفاظت میراث فرهنگی متوقف و صورتجلسه شد، واحد حقوقی شکایتی علیه شهردار ایذه تنظیم کرد و موضوع به اداره کل و وزارتخانه داده شد.
وی ادامه داد: فعلا پروژه متوقف است و تا اطلاع بعدی هر گونه عملیات تسطیح، خاکبرداری، گودبرداری، احداث جاده و سنگفرش ممنوع است.
وی بیان کرد: در این حادثه خسارت به آثار نقش برجسته وارد نشد و محل عملیات ۵۰۰ متر با نقش برجسته‌ها فاصله داشت.
شهرداری مجوز و استعلام نداشته است
احمدرضا حسینی‌بروجنی معاون میراث فرهنگی خوزستان توضیح داد: طی سال‌های گذشته شهرداری ایذه برای اینکه پروژه جاده سلامت را که بخشی از آن به اشکفت سلمان می‌رسید را ادامه دهند از میراث فرهنگی استعلام گرفتند که اعلام شد براساس ضوابط این موضوع پذیرفته نیست چرا که وارد عرصه و حریم اثر تاریخی می‌شود.
وی گفت: شهرداری ایذه روز شنبه بدون هیچ‌گونه استعلام این کار را آغاز کرده و به پارکینگ محوطه رسید که یگان حفاظت میراث کار را متوقف کرد و در حال حاضر هیچ‌گونه فعالیت عمرانی در آنجا نمی‌شود.
معاون میراث فرهنگی خوزستان بیان کرد: واحد حقوقی اداره کل در حال تنظیم شکواییه است تا عوامل این اقدام پاسخگوی تخلف خود باشند.
وی ادامه داد: عملیات انجام شده توسط بیل مکانیکی منجر به مخدوش کردن منظر طبیعی اثر شده است اما به به آثار سطح الارضی آسیبی وارد نشده است از این رو باید منظر طبیعی را نیز به حالت اولیه برگردانند.
حسینی بروجنی در خصوص اینکه آیا آثاری در این حفاری به دست آمده است یا خیر توضیح داد: کارشناسان باستان شناسی در حال بررسی سطح الارضی محل هستند اما هنوز چیزی پیدا نشده است.
منبع؛ ایرنا
-771x1080.jpg)
